Polonya Başbakanı Cumhuriyetçilere çıkıştı: Reagan mezarında ters döndü

Transatlantik’te tansiyon Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Cumhuriyetçilerin Ukrayna’ya yardımı da kapsayan 118 milyar dolarlık tasarıyı engellemesi nedeniyle hayli yüksek. Bazı Avrupalı liderler Washington’un Ukrayna’ya olan bağlılığının azalmasından endişe duyuyor. Ukrayna’daki savaş nedeniyle en büyük endişeyi yaşayan komşu ülke Polonya’nın Başbakanı Donald Tusk ABD’li Cumhuriyetçilere “Yazıklar olsun size” diye seslendi. Polonya Başbakanı bu çıkışı sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada yaptı. Tusk açıklamasında “Sevgili Amerika’nın Cumhuriyetçi Senatörleri, özgürlüğümüz ve bağımsızlığımızı geri kazanmamızda yardımcı olan Ronald Reagan bugün mezarında ters dönmüş olmalı. Yazıklar olsun size” dedi.

Dear Republican Senators of America. Ronald Reagan, who helped millions of us to win back our freedom and independence, must be turning in his grave today. Shame on you.

— Donald Tusk (@donaldtusk) February 8, 2024

Varşova’nın en önemli müttefiki Washington’a yönelik bu beklenmedik tepkisi ABD Senatosu’nda ABD-Meksika sınırı ve Ukrayna’ya yardımları kapsayan 118 milyar dolarlık tasarının engellenmesini takip etti. Tasarı kabul edilse Kiev’e 60 milyar dolarlık askeri yardım sağlanacaktı.

Washington’a yönelik bu çıkışıyla gündeme gelen Polonya Başbakanı Tusk 2007-2014 yılları arasında Polonya başbakanı, 2014-2019 yılları arasında Avrupa Konseyi Başkanı ve 2019-2022 yılları arasında Avrupa Halk Partisi başkanı olarak görev yapmış ve geçen yılın sonunda başbakanlık görevine dönmüş olan Avrupa’nın deneyimli siyasetçilerinden biri.

The Guardian Doğu Avrupa’dan üst düzey yetkililere Polonya Başbakanı Donald Tusk’ın Cumhuriyetçilere eleştirilerini nasıl değerlendirdiklerini sordu. Gazeteye ismini açıklamadan konuşan Doğu Avrupa’dan üst düzey bir diplomat “Pek çok kişi benzer şekilde düşünüyor, ancak bu kadar dramatik bir şekilde kamuoyu önünde dile getirmiyorlar” dedi. Bu arada yetkililer endişelerin derinleştiğini, ancak ABD’nin Kiev’e daha fazla yardım sağlayacağına dair umutlarının da olduğunu belirtiyor.

Guardian’a konuşan yetkili şunları söyledi: “Ukrayna’daki durumla ilgili olarak bölgede artan bir endişe var. Hepimiz ABD’nin AB’nin Ukrayna’ya yardım konusunda aldığı son kararı takip edeceğini umduk ve hala umuyoruz. AB’nin olduğu gibi ABD’nin desteği de Ukrayna için hayati önem taşımaktadır, özellikle de Rusya’daki seçimlere yaklaştığımız şu günlerde. Hâlâ bir çözüm bulunabileceğinden eminiz.”

Tusk’ın çıkışının perde arkası

ABD Senatosundaki Cumhuriyetçiler sınır güvenliği ile Ukrayna ve İsrail’e yardımları da barındıran 118 milyar dolarlık paketin gündeme alınmasını “sınır güvenliğiyle ilgili adımları yetersiz bulmaları” nedeniyle bloke etmişti. ABD Senatosu Genel Kurulunda yapılan oylamada 49 evet oyuna karşılık 50 hayır oyu çıktı ve ilerlemesi için gereken 60 oyun altına kalan tasarı böylelikle rafa kaldırılmış oldu. Tasarıya Cumhuriyetçi senatörler Susan Collins, Lisa Murkowski, James Lankford ve Mitt Romney “evet” oyu verirken Demokrat senatörler Ed Markey, Bob Menendez, Alex Padilla ve Elizabeth Warren ile bağımsız senatör Bernie Sanders “hayır” oyu kullandı. Sanders hayır oyunun gerekçesini “İsrail’e sağlanan Amerikan yardımlarının Gazze’de binlerce sivilin hayatına mal olması” diye açıkladı. Tasarıya karşı oy kullanan Cumhuriyetçiler Demokratların sunduğu maddeleri yeterli bulmayarak bu konuda daha güçlü adımlar atılmasını istedi.

Öte yandan Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer içinde sınır güvenliği başlığı olmayan ve sadece Ukrayna ile İsrail’e yardımları ve Gazze’ye insani yardımları barındıran ayrı bir tasarıyı “B planı” olarak gündeme getirmeyi düşündüğünü bildirdi.

Demokratlar tasarının bloke edilmesinin ardından Cumhuriyetçileri seçmenleri pahasına “Donald Trump’ın siyasi isteklerine boyun eğmekle” suçluyor. Daha önce de Aralık 2023’te Senatoda gündeme gelen ilk Ukrayna paketi, yine sınır güvenliği konularını gündeme getiren Cumhuriyetçilerin oylarıyla reddedilmişti.

Ukrayna’yı kapsayan tasarının reddedilmesi ardından Cumhuriyetçiler sadece İsrail’e yardımı öngören bir tasarıyı gündeme getirdi. ABD Temsilciler Meclisi’nde yapılan ve İsrail’e 17,6 milyar dolar destek öngören tasarı da “tek başına İsrail’e yardım” öngörüp başta Ukrayna olmak üzere diğer iç ve dış politika başlıklarını dışarıda bırakması ve Demokratların kendi 118 milyar dolarlık tasarısında ısrar etmesi nedeniyle reddedildi. Cumhuriyetçilerin, İsrail’e yardımı öngören tasarı adımıyla ABD’de Kasım ayında yapılacak kritik başkanlık seçimleri öncesinde kilit bir manevra yaptığı bu adım, Demokratların İsrail tarafından gelen eleştirilere maruz kalmasına sebep oldu.  ABD Temsilciler Meclisi’nde yapılan oylamada 250 evet oyu kullanılırken, tasarı aleyhinde 180 oy kullanıldı. 166 Demokrat Temsilciler Meclisi üyesinin hayır oyu verdiği oylamada, 14 Cumhuriyetçi vekilin de İsrail’e ilave destek sağlayacak olan tasarıya karşı çıkması dikkat çekti. Böylelikle tasarı, 250 evet oyuna ulaşmış olsa da kabulü için gereken 3’te 2 çoğunluğun gerisinde kaldı ve İsrail’e desteğin oldukça yüksek olduğu Temsilciler Meclisinde reddedilmiş oldu.

ABD Kongresi İsrail’e destek tasarısını reddetti