The New York Times’ın 500 kişilik jüriye seçtirdiği 21. yüzyılın en iyi 100 kitabı listesini inceledik; Türkçeye çevrilen 74 kitabı belirleyip konularıyla birlikte sıraladık. Listede Can'dan dokuz, YKY ve Everest'ten yedişer kitap var.
Amerika’ya Tuzak
Philip Roth
Çevirmen: Merve Sevtap Ilgın
Monokl Yayınları, 2019
roman, 384 sayfa.
HBO’nun diziye de uyarladığı ‘Amerika’ya Tuzak’, ABD Başkanı’nın Hitler’den övgüyle bahsettiği bir ortamda Amerikalı bir Yahudi ailesi etrafında gelişen dolambaçlı bir roman.
“Kıta Avrupa’sını çoktan istila etmiş olan Hitler, 22 Haziran 1941’de Polonya’dan başlayıp Asya üzerinden ta Pasifik’e kadar uzanan o devasa kara kütlesini fethetme cüretini gösterip doğudaki Stalin kuvvetlerine saldırınca ABD Başkanı Lindbergh, o akşam Beyaz Saray’da yaptığı konuşmada Hitler’in savaşı böylesine geniş topraklara yaymasına değindi ve Almanların Führer’ine düzdüğü samimi övgülerle babamı bile şaşkınlık içinde bıraktı.” Philip Roth
“Olağanüstü ölçüde politik bir roman. Hiç tekin değil, rüya gibi ama capcanlı, korkutucu derecede akla yatkın. Sayfaları çeviriyor, hayran oluyor ve korkuyorsunuz.” The New York Times Book Review
“Büyük olay, patlıyor adeta, coşturuyor ve hüzünle ilerliyor. Roth’un şimdiye kadarki en açık sözlü ve topluma dönük romanı.” The Washington Post Book World
Biz Hayvanlar
Justin Torres
Çevirmen: Lale Akalın
Doğan Kitap, 2016
roman, 128 sayfa.
Bu kitap Çirkin Ördek Yavrusu’nu anlatıyor, ailesini ve kendini tanıma ve belki de onu o yapan gerçek aileyi bulma sürecini.
Yoksulluk ve şiddeti, melezliğin, farklılığın deneyimiyle birlikte yaşayan üç çocuk… Erkekliğin ve ‘hayvanlığın’ kesiştiği o acı dolu ve keskin varoluşun ortasında yetişkinliğe adım atarken, üç hayvandan biri farklı olduğunu hissedecek, onu o yapan deneyime kucak açacaktır. Ve o saatten sonra da ailenin sıcak kolları yerine bir hayvan gibi kıstırıldığı kafesin içinde bulacaktır kendini.
Armut Dibine Düşmeyince –
Anne Babalar, Çocuklar ve Kimlik Arayışı
Andrew Solomon
Çeviren: Nurettin Elhüseyni
Yapı Kredi Yayınları, 2020 (2. baskı)
848 sayfa.
Bazıları birkaç bahçe öteye, bazıları dünyanın öbür ucuna düşen çocukların ve anne babalarının hikâyesi…
Bize benzemelerini umarak dünyaya getirdiğimiz çocuklarımız, bazen bizden köklü biçimde farklı olurlar. Kendisi de farklı bir çocuk olarak dünyaya gelen Andrew Solomon, 10 yıl boyunca üç yüzden fazla aileyle yaptığı görüşmelere dayanarak insanların birey ve ebeveyn olmak konusunda nasıl cesur tercihlerde bulunduklarını sergiliyor. Kuşaktan kuşağa aktarılan dikey kimlikler ve toplumsal bir varlık olarak edindiğimiz yatay kimlikler arasındaki çatışmaları, oldukları gibi kabullendikleri çocuklarıyla birlikte büyüyen anne babaları anlatıyor.
“Her on yılda ancak bir kez ortaya çıkan anıtsal bir kitap.” Steven Pinker
“Ötekiliğin zarif bir anatomisi… Solomon sağır, cüce, trans-cinsiyetli ve Down sendromlu topluluklarda karşılaştığı destek ve empati kaynaklarını dokunaklı bir dille yazıyor.” Jane Shilling, Daily Telegraph
Dost
Sigrid Nunez
Çevirmen: Ayça Sabuncuoğlu
Kafka Kitap, 2019
roman, 192 sayfa.
“Harika bir kitap… Ölüm, yas, sanat ve aşka dair sayısız içgörüyle dolu.” Wall Street Journal
Romanın isimsiz kadın anlatıcısı, aynı zamanda hocası da olan en samimi erkek arkadaşının beklenmedik bir şekilde intihar etmesiyle acılı bir yas sürecine girer ve arkadaşının kısa süre önce sahiplendiği Danua cinsi yaşlı köpeğini de evine almak zorunda kalır. Üstelik kirada oturduğu dairede köpek bakamayacağını yıllar önce kabul etmiştir. İşte, birlikte yas tutarken birbirini tanımaya da çalışan bu iki canlının öyküsüdür ‘Dost’.
Genelde hayvan-insan, özeldeyse köpek-insan ilişkilerini ele alan, bu ilişkilerin edebiyat ve kültürdeki temsillerini, yazarlığa ve edebiyat camiasına içkin çatışmalarla bir arada irdeleyen roman, yazarına ABD’de 2018 Ulusal Kitap Ödülü’nü kazandırdığından beri yayınlandığı tüm ülkelerde büyük beğeni kazandı ve kazanmaya da devam ediyor.
“Büyüleyici… Romanın komedisi kendi kendini yazıyor âdeta… Ne var ki kederli ve yankılı bir sesi var.” The New York Times
Çocukluk – Kopenhag Üçlemesi 1
Tove Ditlevsen
Çevirmen: Leyla Tamer
Monokl Yayınları, 2021
roman, 96 sayfa.
Otobiyografik anlatının simge isimlerinden Tove Ditlevsen, yıllar sonra İngilizce basılınca bir anda edebiyat dünyasının gündemine oturan ‘Kopenhag Üçlemesi’nin ilk kitabı ‘Çocukluk’ta -bir çocuk olarak- zorlu bir hayatla karşılaşmanın sıkıntılarını, ailesiyle ve dünyayla yüzleşmesini, sözcüklere ve şiire sığınmasını anlatıyor. Kara bir mizahın ve hüznün hâkim olduğu anılarını şaşırtıcı derecede şiirsel bir dille aktarıyor.
Tove Ditlevsen, otobiyografik anlatının yeni simgesi haline geldi.
“Büyük edebiyat nasıl yapılır, işte örneği. A klas… Üçleme, muazzam bir yeteneğinin ürünü.” Parul Sehgal, The New York Times
“Hem Elena Ferrante’nin ‘Napoli Romanları’ hem de Ditlevsen’nin ‘Kopenhag Üçlemesi’ büyük bir cesaret ve parıltılı bir öznellikle dönemi tasvir ediyor: işçi sınıfının mahallerinde büyüyen kitap tutkunu kızlar – 1930’ların Kopenhag’ı ya da 1950’lerin Napoli’si, ikisi de aynı. Ama estetik açıdan Ditlevsen’in kitabı çok daha ilginç. Sanki balçığı temizlenmiş bir kristal gibi.” Lucasta Miller, The Times Literary Supplement
Gençlik – Kopenhag Üçlemesi 2
Tove Ditlevsen
Çevirmen: Leyla Tamer
Monokl Yayınları, 2021
roman, 128 sayfa.
“Çocuklarını okşayan annelere bakmayı seviyorum ve el ele yürüyen, birbirlerine apaçık âşık olan genç bir çifti takip edip yolumu uzatmaktan üşenmiyorum.
Bana hazin bir mutluluk ve gelecek için belirsiz bir umut veriyor bunlar… Yalnızlığı, aile ve akrabadan tamamen yoksun olmayı, bir çatı katında, tek bir mumu, kâğıdın üstünden haşırdayarak geçen bir kalemi ve şimdilik yüzü ve ismi benden saklı bir adamı düşünüyorum.” Tove Ditlevsen
“Dışlanmış olanların kendilerinden bir şeyler bulabileceği olağanüstü bir hikâye.” Patti Smith
Bağımlılık – Kopenhag Üçlemesi 3
Tove Ditlevsen
Çevirmen: Leyla Tamer
Monokl Yayınları, 2022
roman, 128 sayfa.
“Bağımlılığa ve deliliğe usul usul kapılıp gitmek… Ditlevsen.” Sam Sacks, The Wall Street Journal
“’Kopenhag Üçlemesi’ bir başyapıt, özel bir boşluğu dolduruyor. Sanki yitip gitmiş birisinin çekmesinde bulunan değerli bir hazine gibi ya da çorapların yahut eski fotoğrafların arasına saklanmış gizli bir zula gibi.” Megan O’Grady, The New York Times Book Review
İkinci El Zaman – Kızıl İnsanın Sonu
Svetlana Aleksiyeviç
Çevirmen: Sabri Gürses
Kafka Kitap, 2017
röportaj, 528 sayfa.
İsveç Akademisi, Svetlana Aleksiyeviç’e Nobel Ödülü verdiğinde yazarın ‘yeni bir edebi tür’ yarattığını belirtmiş, eserlerini de ‘duyguların ve ruhun bir tarihi’ sözcükleriyle betimlemişti. Aleksiyeviç uzun bireysel monologları farklı seslerin duyulduğu bir kolaja dönüştüren özgün dokümanter tarzıyla, kendilerine nadiren konuşma fırsatı verilen, yaşantıları da çoğu zaman ülkenin resmi tarihine karışarak yitip giden sokaktaki insanların hikâyelerini kayıt altına alıyor.
Sovyetler Birliği’nin dağılışı ve yeni bir Rusya’nın ortaya çıkışı üzerine senfonik bir sözlü tarih çalışması olan İkinci El Zaman’da Aleksiyeviç, komünizmin çöküşünün kroniğini çıkartıyor.
Olive Kitteridge
Elizabeth Strout
Çevirmen: Merve Sevtap Ilgın
İthaki Yayınları, 2023
roman, 328 sayfa.
İlk romanı 42 yaşındayken yayımlanan Elizabeth Strout, asıl büyük başarısını 2009’da Pulitzer kazandığı ‘Olive Kitteridge’le elde etti.
Diziye de uyarlanan romanın kahramanı Olive Kitteridge, ilk izlenimde anlayabileceğiniz biri değil. Maine’de küçük bir kasabada, eczacı kocasıyla beraber yaşayan bu emekli matematik öğretmeni kimine göre kaba kimine göreyse şefkatli biri. Fakat zaman değişmekte ve hayatı boyunca hiçbir konuda haksız olduğunu asla kabul etmeyen bu kadın öyle ya da böyle bazı meselelerde geri adım atmak zorunda.
Pulitzer jürisi tarafından “Birikerek büyüyen duygusal bir darbeye sahip” diye nitelenen ‘Olive Kitteridge’ başkarakteriyle birbirine bağlanan 13 öykülük kocaman bir dünya.
“Strout değişimin korkutuculuğunu tecrübe etmemizi sağlamakla kalmıyor sadece, aynı zamanda değişimin getireceği ürkütücü umudu da hissettiriyor: Bizi bu dalgalı denize atıyor ve nefes nefese su yüzüne çıkıyoruz.” New Yorker
Batı Çıkışı
Mohsin Hamid
Çevirmen: Özgür Atılım Turan
Pegasus Yayınları, 2019
roman, 184 sayfa.
Pakistan asıllı İngiliz yazar Mohsin Hamid, 2017 Man Booker finalisti romanında, her şeye rağmen umutlu bir gelecek inşa ediyor.
Nadia. Harika bir mizah duygusuna sahip, geceleri balkonunda keyif yapan, bulunduğu kültürün sınırlarına meydan okuyan bağımsız bir genç kadın.
Ve Saeed. Nazik, çekingen ve teleskobuyla geceleri balkonundan yıldızları izlemeyi seven ince ruhlu bir genç adam.
‘Batı Çıkışı’ işte bu iki gencin ve aynı zamanda bugünümüzü ve geleceğimizi nasıl yaşadığımızın hikâyesi…
Nadia ile Saeed âşık olup bir gelecek inşa etmek isterken yaşadıkları ülke savaşla paramparça oluyor. Aynı zamanda tüm dünya toplumsal bir krizin eşiğinde ve bu iki kayıp ruh, yangın yerine dönen dünyada kendilerine bir yol açmaya çalışıyor.
Pakistanlı Mohsin Hamid radikal bir umudun öyküsünü yazmış ve hem insanlığa hem hayal gücüne olan inancınızı güçlendirecek bir deniz feneri inşa etmiş.
“Hamid sanki Amerika’ya ve dünyaya neler olacağını biliyormuş da bize geleceğin bir haritasını sunuyormuş gibi. Hem ürkütücü hem de tuhaf bir biçimde umut dolu.” Ayelet Waldman, New York Times Book Review
“Göçmen olmanın ne demek olduğunu anlatan muhteşem güzellikte, düşündürücü bir kitap. Günümüz dünyasının en önemli sorununu kavramak isteyen herkes okumalı.” Sarah Jessica Parker