Amsterdam’da ‘işeme eşitliği’ mücadelesini kadınlar kazandı

2015 yılında bardan çıkıp evinin yolunu tutan Geerte Pienning’in tuvalete gitmesi gerekti ve iki seçeneği vardı: İki kilometre uzaktaki umumi tuvalet ya da bir yerde çöküp ihtiyacını gidermek. Saat itibariyle Leidseplein bölgesindeki mekânlar kapanmıştı çünkü. Bir ara sokakta arkadaşları önünü kapatmaya çalışırken ihtiyacını giderdi. Fakat polise yakalandı ve eline 140 euroluk ceza makbuzu tutuşturuldu.

İşte o makbuz dokuz yıl süren işeme eşitliği mücadelesinin fitilini ateşledi. Binlerce kadın sokağa döküldü, protesto etti ve sonunda kazandı.

Piening ihtiyacını sokakta gidermek zorunda kaldığı için ceza yediği sırada Amsterdam’da umumi tuvalet eşitsizliği had safhadaydı; erkekler için 35 pisuvar varken kadınlar için yalnızca üç tuvalet vardı. Bunu vurgulayarak cezaya itiraz etti. Üstelik bu yalnızca kadınları değil tekerlekli sandalyeyle yaşayan engellileri de etkileyen bir eşitsizlikti.

İki yıl resmi makamlardan bir yanıt alamadı, ama sonra cezayla ilgili mahkemeye çağrıldığına dair bir celp geldi. Bu durumun daha fazla insana ulaşması için uğraştı. Sonunda yaklaşık 20 muhabirin izlediği duruşmada hakim itirazını reddetti. Reddetmekle de kalmayan erkek hakim konuyla ilgili şöyle dedi: Evet kadın tuvaleti yoktu belki, ama Piening erkek tuvaletini kullanabilirdi. Çok hoş olmazdı ama mümkündü.

Hakimin bu görüşü ülke çapında tepkilere yol açtı. Sokak gösterileri yapıldı. Protestoların amacı kadınların erkekler için yapılan pisuvarlara işemesinin mümkün olmadığını göstermekti.

Devamında kadınlar sosyal medyada hakimin mümkün diye buyurduğu çözümü uygulamaya çalışırken pisuvar başında akrobatik hareketler yapmak zorunda kaldıkları fotoğraflar paylaştı. İşeme eşitliğinin sağlaması için bakanlığa seslenen imza kampanyası bile başlatıldı.

O dönem belediye meclisi üyesi, şimdi ise milletvekili olan Ilana Rooderkerk protestolara destek verdi ve şehrin nüfusunun yarısını etkileyen bu eşitsizliğin ortadan kaldırılması için Piening’le birlikte mücadele verdi. Mücadele sınırlı olsa da sonuç verdi, yaz döneminde bazı parklara seyyar tuvalet kondu.

İşemek gibi temel bir insani ihtiyaç için mücadele vermek zorunda kalan kadınlar sonunda zafer kazanmıştı. Yetkililer ekim ayından itibaren tekerlekli sandalyeyle de erişilebilecek umumi tuvaletler kuracaklarını açıkladı. Sayı verilmese de bunun için dört milyon euroluk yatırım yapılacağı belirtildi.

Habere en çok sevinenlerden biri elbette Piening oldu. Guardian’a konuşan Piening “Son dokuz yıl sabır sınavı gibiydi, ama şimdi gerçekten çok iyi hissediyorum” dedi.

Şehirlerin kadınların evde kalmasının beklendiği zamanlardan kalma bir zihniyetle, çoğunlukla erkekler için, erkekler tarafından tasarlandığı bir gerçek.

Her ne kadar İstanbul’daki durum Amsterdam’dan farklı olsa da bu şehirde de bir işeme eşitsizliğinden bahsetmek pekala mümkün. Aksini iddia edenler bir yaz akşamı Maçka Parkı’nda yan yana duran kadın ve erkek tuvaletlerinin önündeki kuyruklara bakabilir. Kapıdaki görevli erkekler tuvaletinin boş olduğunu söyleyip kadınların girmesini sağlayarak kuyruğu eritmeye çalışsa da gerçekten sıkıştığınızda saniyelerin geçmek bilmediği de bir gerçek.

Tokyo’da turistlere umumi tuvalet turu